Η Λίμνη Κερκίνη βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας των Σερρών, κοντά στα χωριά Λιθότoπoς και Κερκίνη του Νομού Σερρών.
Κοντά στο χωριό Κερκίνη, υπήρχε στην αρχαιότητα μια μικρή, ρηχή λίμνη, η Κερκινίτιδα, η οποία τροφοδοτούνταν από τον ποταμό Στρυμόνα και από άλλες πηγές. Η περιοχή ήταν γνωστή από τις αρχές του αιώνα για τη μεγάλη ορνιθολογική αξία της.
Από τη λίμνη μπορούσες να ακολουθήσεις τον ποταμό και να φτάσεις πλωτά στη Ηδωνίδα πόλη των “Εννέα Οδών”, δηλαδή την Αμφίπολη.
Κατά την αρχαιότητα, τα δάση ήταν γεμάτα με βελανιδιές, οξιές, πεύκα, καστανιές και στους λόφους υπήρχαν κάπροι, ελάφια, αρκούδες, ταύροι, λεοπαρδάλεις, λίγκες και λιοντάρια. Λένε μάλιστα ότι λιοντάρια είχαν επιτεθεί στις καμήλες του Ξέρξη κατά το πέρασμα του Περσικού στρατού από το Στρυμώνα.
Η Λίμνη Κερκίνη, που περιβάλεται από το Όρος Μπέλες, το Όρος Κρούσσια, το Όρος Μαυροβούνι και το Όρος Άγκιστρο, δεν έχει πλέον ούτε λιοντάρια, ούτε λεοπαρδάλεις αλλά συνεχίζει να φιλοξενεί πλούσια χλωρίδα και πανίδα, να προσφέρει εκπληκτικά τοπία και εικόνες. Είναι ζωντανή και πάντα αλλάζει, διαφορετική το χειμώνα και διαφορετική το καλοκαίρι.
Η σημερινή λίμνη είναι μια τεχνητή λίμνη που υπερκάλυψε τη φυσική. Δημιουργήθηκε το 1932 με την κατασκευή ενός φράγματος στον ποταμό Στρυμόνα, στο βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας των Σερρών κοντά στο χωριό Λιθότοπος, την κατασκευή ενός μεγάλου αναχώματος στην ανατολική πλευρά της περιοχής και ενός μικρότερου στα δυτικά για την προστασία του οικισμού της Κερκίνης. Σκοπός της δημιουργίας του ήταν η ανάσχεση και συγκράτηση των πλημμυρικών παροχών του Στρυμόνα, η συγκράτηση των φερτών υλών και η άρδευση της πεδιάδας των Σερρών.
Το μικρό σχετικά βάθος, οι ήπιες κλίσεις στο βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα της λίμνης, η υψηλή παραγωγικότητα, η περιοδική κατάκλυση με νερό, ο εμπλουτισμός της λίμνης με θρεπτικές ουσίες, η θέση της σε σχέση με τους διαδρόμους μετανάστευσης των πουλιών, καθώς και η ύπαρξη, παλαιότερα, στον ίδιο τόπο μιας μεγάλης υγροτοπικής έκτασης, είναι από τους παράγοντες που συνέβαλαν στη διατήρηση του ορνιθολογικού πλούτου της περιοχής και έπειτα από τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης.
Περιβάλλεται από καλά δασωμένα βουνά (Κερκίνη, Μαυροβούνι) και υποστηρίζει μια πολύ ενδιαφέρουσα υδρόβια βλάστηση.
Η Λίμνη Κερκίνη τροφοδοτείται από το Στρυμόνα Ποταμό, που ρέει στην Ελλάδα από τη Βουλγαρία, και αποτελεί ένα χερσαίο δέλτα στις εκβολές της λίμνης. Λόγω των μεγάλων ποσοτήτων φερτών υλών που μετέφερε ο ποταμός Στρυμόνας και απέθετε στη λίμνη, η χωρητικότητα της σε νερό μειώθηκε. Για το λόγο αυτό, κατασκευάσθηκε ένα νέο μεγαλύτερο φράγμα, επεκτάθηκε και ανυψώθηκε το ανατολικό ανάχωμα, κατασκευάσθηκε ένα νέο ανάχωμα στα δυτικά και έγινε εκτροπή και διευθέτηση της κοίτης του Στρυμόνα ανάντη της λίμνης. Τα έργα ολοκληρώθηκαν το 1982, οπότε άρχισε να λειτουργεί το νέο φράγμα.
Αποτέλεσμα της λειτουργίας του νέου φράγματος, είναι η εποχική διακύμανση της στάθμης της λίμνης κατά 4,5 – 5 μέτρα (από υψόμετρο 31,0 – 31,5 το φθινόπωρο, σε 36 περίπου την άνοιξη), με αποτέλεσμα η επιφάνεια της λίμνης να μεταβάλλεται από 50.000 σε 73.000 περίπου στρέμματα. Ωστόσο οι μεταβολές αυτές προκάλεσαν τις ακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις:
Περιορισμό των αβαθών και πλέον παραγωγικών τμημάτων της λίμνης.
Κατάκλυση με νερό και βαθμιαία εξαφάνιση των καλαμώνων, που αποτελούν τόπους φωλιάσματος πουλιών και καταφύγια ψαριών.
Κατάκλυση με νερό των νησίδων και υγρών λιβαδιών που αποτελούν τόπους τροφοληψίας και φωλιάσματος πουλιών και αναπαραγωγής ψαριών.
Υποβάθμιση του παραποτάμιου δάσους.
Συρρίκνωση και σχεδόν εξαφάνιση της περιοχής με νούφαρα στο βορειοδυτικό άκρο της λίμνης.
Σήμερα είναι ένα από τα καλύτερα μέρη της Ευρώπης για φυσική παρατήρηση 300 περίπου ειδών, σπάνιων και προστατευμένων, που ζουν και αναπαράγονται εδώ. Δεν είναι τυχαίο που επιστήμονες και ερασιτέχνες από όλο τον κόσμο, την επισκέπτονται κάθε χρόνο για τις μελέτες τους.
Από τα μέσα Ιουλίου έως και τον Νοέμβριο χιλιάδες αποδημητικά πουλιά καταφθάνουν στα νερά της λίμνης Κερκίνης και παραμένουν μέχρι την άνοιξη. Έρχονται από τον βορρά για να ξεχειμωνιάσουν στο νότο έχοντας διανύσει χιλιάδες χιλιόμετρα. Και, ειδικά το φθινόπωρο χαρίζουν ένα μοναδικό υπερθέαμα.
Στον πυθμένα της λίμνης, είχε στήσει οικισμό ο σκηνοθέτης Θεόδωρος Αγγελόπουλος για την ταινία «Το λιβάδι που δακρύζει». Το χωριό ανεγέρθηκε στα πρότυπα των επαρχιακών οικισμών της Μακεδονίας της δεκαετίας του ’30 μέσα στα νερά της λίμνης. Ο Αγγελόπουλος περίμενε ο καιρός να είναι συννεφιασμένος και η ομίχλη να καλύψει τα νερά της λίμνης, ώστε να πάρει τα πλάνα που ήθελε….
Σ’ ότι αφορά τα βουβάλια, στην παραλίμνια περιοχή της Κερκίνης συναντάται ο μεγαλύτερος πληθυσμός νεροβούβαλων στην Ελλάδα. Περίπου το 80% του συνολικού πληθυσμού βουβαλιών της χώρας, εντοπίζεται εκεί, είναι προστατευόμενο είδος, βόσκει ελεύθερα και δεν καταστρέφει τον υγρότοπο.
Τόσο το κρέας του βουβαλιού, όσο και το γάλα του, διακρίνονται για την πλούσια θρεπτική τους αξία, με το κρέας να αποτελεί σημαντική πηγή σε σίδηρο, φώσφορο, βιταμίνη Α, να έχει χαμηλά λιπαρά και παράλληλα να είναι και νόστιμο! Στην περιοχή υπάρχουν εκτροφεία βουβαλιών.
Η περιοχή της Κερκίνης εντάσσεται στους 10 Υγρότοπους Διεθvoύς Σημασίας της Ελλάδας (γvωστoί και ως Υγρότoπoι Ramsar) και περιλαμβάνεται στις 196 σημαvτικές περιoχές για τα πoυλιά της Ελλάδας ως Περιοχή Ειδικής Πρoστασίας.
Συντακτική ομάδα Serres24,gr
