Εξακοντιζόμαστε με την βοήθεια του ταχύτερου μεταφορικού μέσου του νου, σχεδόν 20.000 χρόνια πριν από το σήμερα, έληγε τότε η τελευταία περίοδος παγετώνων που γνώρισε η γηραιά μας ήπειρος, ο παγετώνας της Ροδόπης έλειωσε και οι τρομακτικοί όγκοι νερού που προέκυψαν κύλησαν από τις βουνοπλαγιές ως κάτω χαμηλά σε μια πεδιάδα αυτή που πολύ αργότερα μετασχηματίστηκε στην πεδιάδα των Σερρών που γνωρίζουμε.
Και σχημάτισαν μιαν απέραντη λίμνη, χιλιετηρίδες ολόκληρες οι χείμαρροι καθώς κι ο μεγάλος ποταμός άφηναν στη λίμνη, καθώς ενώνονταν μαζί της τα υλικά που μετέφεραν με τα νερά τους.
Καθώς η λίμνη γέμιζε με πέτρες, χαλίκια και άμμους μειώθηκε όχι μόνο το βάθος της αλλά τελικά και το μέγεθος της, κατά την εποχή του μεγάλου Αλεξάνδρου η λίμνη είχε χωριστεί σε δύο σαφώς μικρότερες.
Η μια βρισκόταν στο νότιο τμήμα της πεδιάδας και οι ιστορικοί την ονόμαζαν “Κερκινίτιδα” ή “Κέρκουρο” και η άλλη ήταν στα βορειοδυτικά και είχε την ονομασία “Πρασιάδα”.
Οι ιστορικοί των αρχαίων χρόνων αναφέρουν τη λίμνη Κερκίνη για πρώτη φορά με το όνομα “Πρασσιάδα” και την τοποθετούν στο βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας των Σερρών. Αναφέρουν ακόμη, ότι ο ποταμός Στρυμόνας (κύριος τροφοδότης της λίμνης) ήταν πλωτός μέχρι την Ηδωνίδα πόλη των “Εννέα Οδών”, τη σημερινή Αμφίπολη. Θρακικές φυλές Σίντιοι, Βισάλτες, Παίονες και Ήδωνες κατοικούσαν γύρω από τη λίμνη μέχρι που εκδιώχτηκαν από τους Μακεδόνες τον 5°π.Χ. αιώνα.
Η πρώτη αναφορά για τον Στρυμόνα γίνεται από τον Ησίοδο στη «Θεογονία» στα μέσα του 8ου π.χ. αιώνα.
Πυκνά δάση από βελανιδιές, οξιές, πεύκα και καστανιές σκέπαζαν τα βουνά και τους λόφους της περιοχής. Μέσα στην πλούσια βλάστηση αναφέρουν, επίσης, οι αρχαίοι γεωγράφοι, ότι ζούσαν πλήθος μεγάλα θηλαστικά: ελάφια, αγριογούρουνα, αρκούδες, ταύροι, μα και λιοντάρια, λεοπαρδάλεις και λίγκες.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, λιοντάρια επιτέθηκαν στις καμήλες του Ξέρξη κατά το πέρασμα του Περσικού στρατού από το Στρυμόνα.
Όταν το 480 π.χ. έφθασαν στρατεύματα, κατασκεύασαν για να περάσουν τον Στρυμόνα, μια ξύλινη γέφυρα στηριγμένη σε βάρκες. Σημερινοί ιστορικοί, μελετώντας τα απομεινάρια της στην αρχαία Αμφίπολη, υποστηρίζουν πως χρειάστηκε να κοπούν από τα τριγύρω δάση 12,000 δέντρα για μια τεράστια γέφυρα που σήκωσε τον ατελείωτο περσικό στρατό.
Στα χρόνια του Βυζαντίου, η περιοχή είναι γνωστή κυρίως για τη μάχη στο Κλειδί κατά την οποία ο Αυτοκράτορας Βασίλειος ο επονομαζόμενος Bουλγαροκτόνος, νίκησε τους Βούλγαρους και επανένταξε την περιοχή στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Στις αρχές του αιώνα, η περιοχή ήταν θέατρο πολλών μαχών κυρίως κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, κατά τη διάρκεια των οποίων απελευθερώθηκε από τους Τούρκους και τους Βουλγάρους και ενσωματώθηκε στην Ελλάδα.
Μέχρι το 1928, η λίμνη δεν ήταν μόνιμη, αλλά διαμορφωνόταν μόνο όταν ο Στρυμόνας κατέβαζε πολύ νερό. Την χρονιά εκείνη η ελληνική κυβέρνηση, ανέθεσε στην Αμερικανική εταιρεία John Monks-Ulen & Co την υλοποίηση εξυγιαντικών έργων στην πεδιάδα των Σερρών.
Έτσι, το 1932 παραδίδεται το πρώτο φράγμα δίπλα στο χωριό Λιθότοπο, δημιουργώντας τον τεχνητό ταμιευτήρα της λίμνης Κερκίνης και αποστραγγίζοντας ταυτόχρονα τη λίμνη Αχινού και τις ελώδεις εκτάσεις στην πεδιάδα. Με αυτό το πολύ μεγάλο έργο για την εποχή, δόθηκε πνοή στον τόπο και στους παραλίμνιους οικισμούς.
Γρήγορα, η λίμνη μετατράπηκε σε ένα σημαντικό τόπο για τη χλωρίδα και την πανίδα της ευρύτερης περιοχής. Αποδημητικά πουλιά, μεγάλα θηλαστικά και ψάρια κάθε είδους έγιναν οι μόνιμοι κάτοικοι της λίμνης και του περιβάλλοντος χώρου.
Στους νεότερους χρόνους, στην περιοχή έγιναν μάχες κατά τη διάρκεια της Γερμανικής εισβολής με την αντίσταση του Ελληνικού Στρατού στα οχυρά της γραμμής Μεταξά, με πιο γνωστά τα οχυρά Ιστίμπεη, Ρούπελ, Αρπαλούκι, Ομορφοπλαγιά κ.ά. καθώς επίσης και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.
Λόγω της μεταφοράς και απόθεσης στη λίμνη μεγάλων ποσοτήτων φερτών υλών από τον ποταμό, έγινε επιτακτική η ανάγκη κατασκευής νέου υψηλότερου φράγματος, καθώς επίσης και η ανύψωση και επέκταση των αναχωμάτων. Τα έργα αυτά ολοκληρώθηκαν το 1982, με αποτέλεσμα την αύξηση της δυνατότητας αποθήκευσης ποσοτήτων νερού για άρδευση και τη βελτίωση της αντιπλημμυρικής προστασίας της πεδιάδας.
Η λίμνη έχει σχήμα “αχλαδιού”, με κορυφή το φράγμα στο χωριό Λιθότοπο. Το μέγιστο μήκος της είναι περίπου 15km, το μέγιστο πλάτος 8,5km ενώ το βάθος κυμαίνεται από 1 έως 10m. Η επιφάνεια της αυξομειώνεται ανάλογα με την εποχή, από 55 έως 85 τ.χμ.
Η Κερκίνη προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ και αποτελεί περιοχή του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000» ή «Natura 2000».
Με πληροφορίες από kerkini.gr, limneokerkini.gr. kerkinitoday.gr
