27 Ιουνίου 1913
Στις 3 τα ξημερώματα η μοίρα πεδινού πυροβολικού της 6ης μεραχίας, κατέλαβε θέσεις ανατολικά των υψωμάτων του Αετοβουνίου. Με το πρώτο φως του ήλιου, ξημέρωμα 27ης Ιουνίου, άρχισαν και πάλι οι συγκρούσεις. Το βουλγαρικό πυροβολικό άρχισε να σφυροκοπεί τα ελληνικά τμήματα δυτικά της Βυρώνειας, αλλά και της πρώτης γραμμής.
Μέχρι τις 6 το πρωί, το 1ο σύνταγμα ευζώνων και το 5ο σύνταγμα πεζικού, εκτόπισαν τον εχθρό από σημαντικές θέσεις και υψώματα γύρω από το Νέο Πετρίτσι.
Στις 7 το πρωί η επίθεση γενικεύτηκε σε όλο το μήκος της γραμμής. Η πεδινή μοίρα άρχισε να βάλλει κατά των εχθρικών θέσεων, γεγονός που διευκόλυνε την προέλαση των ελληνικών τμημάτων προς το Νέο Πετρίτσι. Παρόλα αυτά, το εχθρικό πυροβολικό, συνέχισε να χτυπά τα προελαύνοντα ελληνικά στρατιωτικά τμήματα, χωρίς όμως να καταφέρει να τα πτοήσει.
Το 1ο σύνταγμα ευζώνων εξόρμησε κατά των εχθρικών θέσεων στο Νέο Πετρίτσι, στις 8 το πρωί.
Στις 9 το πρωί ο λόχος ευζώνων, με επικεφαλή τον λοχαγό Γεώργιο Παπαδόπουλο, κινήθηκε προς γενική επίθεση, σώμα με σώμα με τον εχθρό. Ο γενναίος λοχαγός, με το περίστροφο στο χέρι και οδηγώντας τους άνδρες τους στα εχθρικά οχυρά, έπεσε νεκρός από βουλγαρικό βόλι. Οι εύζωνοι όμως δεν πτοήθηκαν. Προχώρησαν ακάθεκτοι και με την χαρακτηριστική ιαχή «Αέρα» κατέλαβαν τα 4 πυροβόλα, εκτοπίζοντας τους εναπομείναντες Βουλγάρους, που τράπηκαν σε άτακτη φυγή προς τον Στρυμόνα.
Στις 8.15 ο αντισυνταγματάρχης Παπαδόπουλος αναφέρει στον μέραρχο Μανουσογιαννάκη «Κατέλαβα τη Βέτρινα, εκτοπίζοντας τον εχθρό από τις θέσεις που κατείχε σε υψώματα βορείως του χωριού, μέχρι τώρα επτά διαδοχικά. Ο εχθρός υποχωρεί προς το βορρά». Μετά από 530 χρόνια, το Νέο Πετρίτσι ήταν ελεύθερο και ελληνικό.
Ήδη από την τελική φάση των επιχειρήσεων νωρίς το πρωί της 27ης Ιουνίου, είχε αρχίσει η γενική υποχώρηση των Βουλγάρων, που γρήγορα μετατράπηκε σε άτακτη φυγή. Η περιοχή από το Νέο Πετρίτσι, μέχρι τη γέφυρα του Στρυμόνα κατακλύστηκε από πανικόβλητους Βουλγάρους, που προσπαθούσαν να περάσουν τα στενά του Ρούπελ.
Οι απώλειες στη διήμερη μάχη της Βέτρινας, ανήλθαν σε 36 νεκρούς, 207 τραυματίες και 36 αγνοούμενους.
Μετά την ήττα τους στο Νέο Πετρίτσι, οι Βούλγαροι ανατίναξαν το πρώτο τόξο της σιδηροδρομικής γέφυρας του Στρυμόνα, πριν αφήσουν πίσω τους τα στενά του Ρούπελ.
Η μάχη της Βέτρινας, άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου, των Σερρών και ολόκληρης της ανατολικής Μακεδονίας, ενώ έδωσε ώθηση στην νικηφόρα προέλαση του ελληνικού στρατού προς το βορρά και τα στενά της Κρέσνας. Το απόγευμα της 27ης Ιουνίου, μια ίλη ιππικού με διοικητή τον ανθυπολοχαγό Ιωαννίδη, μπήκε στο μαρτυρικό Σιδηρόκαστρο.
Η γαλανόλευκη υψώθηκε στο βυζαντινό κάστρο.
ΤΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΥ
ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΕΜΙΡ ΙΣΣΑΡ
Το Γενικό Στρατηγείο για να ενημερώσει την Κυβέρνηση έστειλε το παρακάτω τηλεγράφημα προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, το οποίο δημοσιεύθηκε υπό τύπον ανακοινωθέντος σε όλες τις Αθηναϊκές εφημερίδες την 28η Ιουνίου του 1913:
«Μετά την μάχην της Στρωμνίτσης, έληξε σήμερον με νέαν νίκην των Ελληνικών όπλων η από χθές αρξαμένη μάχη του Δεμίρ- Ισσάρ. Μέγα μέρος των ηττηθέντων εις Κιλκίς Βουλγαρικών στρατευμάτων και ειδικώς της Γ΄ Μεραρχίας, τα εις Λαχανάν και Νιγρίτα ηττηθέντα στρατεύματα, ως και πάντα τα υπολειφθέντα εν Σέρραις και Καβάλα, υποχωρήσαντα είχον συγκεντρωθεί παρά το Δεμίρ-Ισσάρ, επί της αριστεράς όχθης του Στρυμόνος και παρά την είσοδον της κλεισωρίας Δερβέντι.
Το Ελληνικό Στρατηγείο στο Σ. Σ Χατζή Μπεϊλίκ (Βυρώνεια).
Το σύνολον των συγκεντρωθεισών εκεί δυνάμεων ανήρχετο κατά τους υπολογισμούς ημών σε 44 Τάγματα Πεζικού. Η υπό των Βουλγάρων εκλεγείσα τοποθεσία εκτεινομένη ανατολικώς του Στρυμόνος από της σιδηροδρομικής γεφύρας μέχρι του ρέμματος Κρούσεβα (Κρουσοβίτη), πλήν της φυσικής αυτής ισχύος, είχεν οχυρωθή
και εξοπλισθή δια βαρέων πυροβόλων, επροστατεύετο δε δεξιόθεν παρά του Στρυμόνος. Πλήν όμως της θέσεως αυτής οι Βούλγαροι κατέλαβον δια πεζικού και τα επι της δεξιάς όχθης υψώματα παρά την Βέτριναν. Ούτως η είσοδος της κλεισούρας Δερβέντι εφράσσετο τελείως. Τμήμα Στρατιάς εκ τριών Μεραρχιών υπό τον Υποστράτηγον Μανουσογιαννάκην είχεν εντολήν να καλύπτη το δεξιόν πλευρόν του κατά της Στρωμνίτσης επιχειρούντος Ελληνικού Στρατού έναντίον πάσης εκ Δεμίρ Ισσάρ επιθέσεως, ταυτοχρόνως δε να να εκκαθαρίση το μεταξύ των υπωρειών του όρους Μπέλεσι και της δεξιάς όχθης του Στρυμόνος εδάφους παντός εχθρικού τμήματος. Προς τον σκοπόν τούτον είχε διατεθεί μία μεν Μεραρχία προς επιτήρησιν των διαβάσεων του Στρυμόνος μέχρι της λίμνης Αχινού, δύο έτεραι συνεκεντρώθησαν παρά το Χατζή Μπεϊλίκ.
Κατά τη χθές 26ην τρέχοντος τμήματα των Ελληνικών Μεραρχιών επετέθησαν κατά των επι της δεξιάς όχθης Βουλγαρικών δυνάμεων και εξετόπισαν αυτάς από του χωρίου Κεσισλίκ. Η προχώρησις όμως του Ελληνικού πεζικού ανεκόπη, καθ’ όσον τα βαρέα πυροβόλα του εχθρού έβαλλον κατ’ αυτού εξ απόστάσεως 9 χιλιομέτρων χωρίς το Ελληνικόν πυροβολικόν να δύναται, ούτε να πλησιάση, ούτε ν’ ανταποκριθή εις το πύρ. Ούτως ο αγών διεκόπη αναποφάσιστος.
Κατά την χθεσινήν νύκτα όμως, το Ελληνικόν πυροβολικόν επωφελούμενον του σκότους, επλησίασεν εις απόστασιν δραστικής βολής, την δε πρωίαν επανελήφθη η επίθεσις. Δια τολμηράς δραστικής και αποφασιστικής προελάσεως κατόρθωσε το Ελληνικόν πεζικόν να εκτοπίση τον εχθρόν εκ Βέτρινας και ν’ απωθήση αυτόν πέραν της αριστεράς όχθης του Στρυμόνος.
Οι Βούλγαροι υποχωρήσαντες επί της αριστεράς όχθης ανετίναξαν έν τόξον της μεγάλης σιδηροδρομικής γεφύρας και ούτω ανέκοψαν προς στιγμήν την εφόρμησιν των Ελλήνων. Τα επιτεθέντα τμήματα δεν εδίστασαν, αλλά διηυθύνθησαν μετά ορειβατικού πυροβολικού κατά μήκος της δεξιάς όχθης προς βορράν.
Το τοιούτον εξηνάγκασεν τον Βουλγαρικόν στρατόν να αφήση εν σπουδή τας θέσεις του και να εγκαταλείψη 4 βαρέα πυροβόλα, ων τα δύο ταχυβόλα Σνάϊδερ- Καννέ, πολλά πυρομαχικά και πλήθος τροφών. Το τμήμα τούτο ανέλαβεν, αμέσως την καταδίωξιν. Μία Μεραρχία διήλθεν τον Στρυμόνα επί δυσκόλου πόρου και ηκολούθησε καταδιώκουσα επι της αριστεράς όχθης εφ’ ής η αμαξιτή οδός, ετέρα δε ηκολούθησε την δεξιάν όχθην καταδιώκουσα επίσης.
Ούτω έληξεν η μάχη αύτη με νέαν υποχώρησιν των Βουλγάρων και νέα λάφυρα. Καθ’ όν χρόνον εξελίσσετο, ως περιεγράφη η μάχη του Δεμίρ-Ισσάρ, μακραί φάλαγγες όλων των όπλων υποχωρήσασαι εξ Ιστίπ κατηυθύνοντο δια Στρωμνίτσης προς Πέτριτς.
Κατά των φαλάγγων τούτων επετέθησαν αι επί των βορείων προπόδων του Μπέλεσι κατελθούσαι ημέτεραι Μεραρχίαι, κατόρθωσαν δε κατόπιν αγώνος να διασκορπίσουν τινάς εξ αυτών και να καταλάβουν χθές μέν 5 πυροβόλα, σήμερον δε έτερα 15, μεθ’ απάντων των βλητοφόρων αυτών. Ούτως ο Ελληνικός Στρατός έχει σήμερον αντιμέτωπον και καταδιώκει ου μόνον την παρ’ αυτού ηττηθείσαν στρατιάν του Ιβανώφ αποτελουμένην εκ των Μεραρχιών 3, 6, 10, 11, 13 δυνάμεως 80 Ταγμάτων, αλλά και την 4ην Βουλγαρικήν Στρατιάν, αποτελουμένην εκ των Μεραρχιών 2, 7 και 8, ήτοι 62 Ταγμάτων, υποχωρησάντων σχεδόν αθίκτως εξ Ιστίπ και τα οποία καταδιώκει επίσης ο Ελληνικός Στρατός.
Β. ΔΟΥΣΜΑΝΗΣ
